Tâm Lý Ðoàn
Sinh
(Biên soạn:
Huynh trưởng Thuyền Vị)
Mục Ðích của Ðề
Tài
Qua sự liên hệ thân thiết
giữa Huynh trưởng và Ðoàn sinh trong
sinh hoạt GÐPT, các em thường có những
khó khăn hay tâm sự cần tỏ bày
với Huynh trưởng để được giúp
đỡ hay chỉ dẫn.
Vai trò của người Huynh
trưởng nơi đây được người
Mỹ gọi là (counseling), một quan niệm về
phương pháp giáo dục, xã hội
học, phân tâm học, tâm lý trị
liệu, tâm lý học v.v..
Nhận Xét Về Tâm Lý
Ðoàn sinh GÐPT đa số
là hai ngành Oanh và Thiếu ở lứa
tuổi từ 6 đến 18. Ðây là lứa
tuổi của nhiều biến đổi về thể
chất lẫn tinh thần. Ðây cũng là
lứ tuổi có nhiều vấn đề lo
âu, thắc mắc, băn khoăn v.v..
Ngành Oanh
-
Ngây thơ
-
Yếu ớt
-
Thiếu kiên nhẫn
-
Dễ tin
-
Lệ thuộc vào tình cảm
-
Bướng bỉnh
-
Ương ngạnh
-
Hiếu động
-
Ham vui
-
Sợ sệt
-
Nhút nhát
-
Mau chán
-
Ganh đua
Ngành Thiếu
-
Tính tình bất thường
-
Thích tỏ ra tự lập
-
Hay cãi lý
-
Ương ngạnh
-
Có sáng kiến
-
Mạo hiểm
-
Bồng bột
-
Ganh đua
-
Ưa hoạt động
-
Rụt rè
-
Dịu dàng
-
Kín đáo
-
Biết đua đòi, ăn diện
-
Dễ tiêm nhiễm bạn bè
-
Tự ti, tự tôn
-
Mơ mộng
-
Hiếu kỳ
-
Ðam mê
-
Nhiều biến đổi về thể
chất
Những Khó Khăn Ðặc
Biệt của Thiếu Nhi Việt Nam
Ngoài những vấn đề
liên hệ đến tuổi thiếu nhi vừa kể,
các thiếu nhi Việt Nam sinh sống tại các
nước Tây phương còn có một
số vấn đề đặc biệt như:
-
Bị dằng co giữa hai nền văn
hóa Ðông Tây
-
Sự cách biệt giữa hai thế
hệ già trẻ
-
Ảnh hưởng những biến
động cận đại
-
Thay thế vai trò người lớn
-
Sự khó khăn về ngôn
ngữ
Tất cả những khó khăn
nếu không được giải tỏa thì
sẽ tác hại sâu đậm vào sự
phát triển tính tình và tâm lý
của các em.
Vai Trò của Người Huynh
Trưởng Ðối Với Vấn Ðề Thay
Ðổi Tâm Sinh Lý của Ðoàn Sinh
Hướng dẫn một Ðoàn
trong vai trò của người Huynh trưởng
như một người chăm sóc một vườn
cây cảnh, mỗi loại hoa, loại cây cần
một phương thức chăm sóc khác
nhau, từ ánh sáng, độ ẩm, sức
nóng v.v.. Các em cũng vậy, người Huynh
trưởng phải tùy hoàn cảnh gia đình,
điều kiện sống, cảnh vật, bạn bè
của các em mà hướng dẫn cho thích
hợp. Vậy muốn đạt được kết
quả thì vai trò của người Huynh trưởng
là:
-
Phát hiện
-
Hình thức
-
Tính tình
-
Tìm hiểu
-
Ngoại cảnh
-
Nội tâm
-
Hướng dẫn
-
Giải thích
-
Giới thiệu
-
Ngăn ngừa
Nguyên Tắc Tìm Hiểu và
Hướng Dẫn (Khai Kiến)
-
Nghe nhiều, nói ít
-
Thông cảm với tâm trạng
và hoàn cảnh Ðoàn sinh
-
Tôn trọng nhân phẩm, giá
trị và sự khác biệt của mỗi Ðoàn
sinh
-
Thích nghi với hoàn cảnh
và tâm trạng của mỗi Ðoàn sinh
-
Giữ thái độ vô tư
-
Tôn trọng quyền tự quyết
của Ðoàn sinh
-
Tế nhị khi phải so sánh với
một đối tượng khác
-
Giữ kín những điều
Ðoàn sinh thổ lộ với Huynh trưởng
Tiến Trình Khai Kiến
-
Khuyến khích Ðoàn sinh nêu
rõ và phân tích vấn đề.
-
Giúp Ðoàn sinh xác định
và hiểu rõ vấn đề.
-
Hoạch định mục tiêu
giải quyết, chọn giải pháp.
-
Ðoàn sinh có quyết tâm
tự giải quyết hay không.
-
Ðoàn sinh có khả năng
tự giải quyết hay không.
-
Ai và nơi nào có thể
giúp Ðoàn sinh giải quyết.
-
Thi hành giải pháp, Huynh trưởng
phải vận dụng khả năng, kiến thức
của mình để giúp Ðoàn sinh. Huynh
trưởng phải theo dõi, trợ duyên, hóa
giải, chỉ dạy.
-
Duyệt xét và chấm dứt:
Ðây là giai đoạn cuối của tiến
trình khai kiến, Huynh trưởng cần nêu
những kết quả đã đạt để xây
dựng lòng tin và tự trọng của Ðoàn
sinh.
Tinh Thần Phật Giáo Trong Việc
Khai Kiến
Các nguyên tắc kể trên
là sự dung hợp đề cao con người
của Phật giáo và những nguyên tắc
khai kiến theo quan niệm Tây phương. Nền
tảng Phật giáo ấy là:
-
Ðạo Phật xác định
con người có khả năng cải hóa
và làm chủ vận mệnh của mình bằng
cách tu học và hành thiện.
-
Ðạo Phật đề cao nhân
phẩm và giá trị con người.
-
Ðạo Phật xác định
mọi người đều bình đẳng, do
đó quyền tự quyết của mọi người
đều phải được tôn trọng.
-
Ðạo Phật nhận định
con người không thể sống riêng rẽ ngoài
sinh hoạt của xã hội. Giữa xã hội
và con người có sự liên hệ và
ảnh hưởng hai chiều.
Giúp các em Ðoàn sinh thích
nghi với một xã hội và một nền
văn hóa xa lạ, đồng thời giúp các
em vượt qua những biến chuyển đầy xáo
trộn của tuổi thiếu nhi là cả một
tiến trình liên tục. Trong tiến trình
ấy, chúng ta tạo điều kiện cho Ðoàn
sinh học hỏi và chứng nghiệm tự thân
theo phương pháp Phật giáo để sống
an lạc với chính mình và xã hội
chung quanh ta.
Kỹ Thuật Truyền Ðạt
Trong Khai Kiến
Yếu tố quan trọng của việc
khai kiến là truyền đạt sự chân
thành, thực tâm, cởi mở, và sốt
sắng của Huynh trưởng trước những
khó khăn lo âu hay tâm sự của Ðoàn
sinh.
-
Khuyến khích bằng lời nói.
-
Khuyến khích bằng cử chỉ.
-
Câu mở lời và gợi
ý.
-
Tế nhị đặt câu hỏi
gián tiếp hay đào sâu.
Kỹ Thuật Nghe
-
Giải Tỏa
-
Thu thêm dữ kiện.
-
Giúp Ðoàn sinh nhìn vấn
đề từ nhiều phương diện.
-
Lập lại
-
Ðối chiếu cảm nhận của
Huynh trưởng với cảm nhận của Ðoàn
sinh.
-
Cho biết Huynh trưởng đang
nghe và hiểu lời nói của Ðoàn sinh.
-
Khuyến khích Ðoàn sinh mổ
xẻ những khía cạnh khác của vấn
đề và thảo luận với Huynh trưởng.
-
Không ý kiến
-
chứng tỏ Huynh trưởng chú
ý nghe.
-
Khuyến khích Ðoàn sinh nói.
-
Ðáp ứng
-
Chứng tỏ Huynh trưởng hiểu
Ðoàn sinh qua những câu nói của em ấy.
-
giúp em ấy do cảm xúc
của mình và sự trình bày của
Huynh trưởng.
-
Tóm lược
-
Ðưa cuộc thảo luận vào
một điểm tập trung.
-
Làm căn bản để thảo
luận tiếp.
Kỹ Thuật Hỏi
-
Tìm hiểu
-
Thu thập dữ kiện.
-
Ðặt câu hỏi.
-
Giải thích
-
Tìm lý do giải thích.
-
Mở rộng cuộc thảo luận.
-
Khai thác thêm dữ kiện.
-
Biện giải
-
Chất vấn ý kiến cũ.
-
Khai thác ý kiến mới.
-
Thu thập lý luận và bằng
chứng.
-
Gợi ý
-
Ðưa ra ý kiến mới.
-
Ðưa ra đề nghị của
ta hay người khác.
-
Giả thuyết
-
Khai triển ý kiến mới.
-
Ðề nghị quan điểm mới.
-
Chọn lựa
-
Quyết định giữa nhiều
giải pháp khác nhau.
-
Lấy sự đồng ý.
Những Ðiều Cần Ghi Nhớ
Khi Giúp Ðoàn Sinh
-
Kiên nhẫn, thông cảm.
-
Tự chủ xúc cảm của
mình.
-
Giữ thái độ trầm tĩnh
và ôn hòa.
-
Ðừng dồn các em vào
ngõ cụt.
-
Làm gương mẫu.
-
Gây tinh thần đồng đội.
Tài Liệu Tham Khảo
-
How to talk so kids will listen and listen
kids will talk của Adele Faber & Elaine Mazlish
-
Parent Effectiveness Training của
Dr. Thomas Gordon
-
Between Parent & Child, Between Parent
& Teenager, Between Teacher & Child của Cinott Hain
-
Your Child's Self Esteem của
Dorothy Corkille Briggs
GÐPTVN
Hải Ngoại | Thư
Viện Lam | Lộc
Uyển