Bốn Ân

I. LỜI NÓI ÐẦU

Làm người ở đời, được sống, được thành đạt chút gì toàn nhờ công ơn của mọi người, của xã hội, của chúng sanh. Nhất là người Phật-tử lại có công ơn của Phật-Pháp-Tăng đã đem lại huệ mạng cho mình. Nên những ai muốn thành tựu nhân cách, muốn nhận rõ ý niệm của đời sống tương quan, không thể không biết đến bốn ân và những phương cách đền đáp.

II. HÀNH TƯỚNG BỐN ÂN

Bốn ân là ân cha mẹ, ân thầy bạn, ân quốc gia xã-hội, ân Tam-Bảo.

a. ÂN CHA MẸ

1. Ân sinh sản: Chín tháng cưu mang, bà mẹ bỏ ăn mất ngủ, thân thể không an. Ðến khi sanh sản đau đớn vô cùng khác gì đứt từng khúc ruột. Còn cha phải chạy ngược chạy xuôi, lo sắm vật dụng để chu-toàn cho mẹ con, và hồi hộp trông mong cho mẹ con được vuông tròn.

2. Ân nuôi nấng: Khi mới sanh, phải nhờ cha mẹ đồ sữa mem cơm, bồng ẳm dắt-dìu, cha mẹ phải luôn luôn săn sóc, không thể rời xa được một ngày.

3. Ân thuốc thang : Mỗi khi khôn lớn, cha mẹ phải chăm lo dạy bảo, trau dồi đức hạnh để con đủ tư cách làm người, và để tự nuôi nấng ở đời.

B. ÂN THẦY BẠN

1. Mở rộng kiến thức : Vì muốn nâng cao trình độ hiểu biết cho ta, nên thầy phải gia công dạy bảo, không kể hao tổn tinh-thần.

2. Khuyến-khích : Thầy bạn luôn ở bên mình để khuyến khích dắt dẫn, trong những lúc bị thất vọng chán-nản, trong những trường hợp khó khăn, trong những lúc bị tai nạn bất ngờ.

3. Khai sáng trí thức : Bây giờ biết đọc biết viết, biết nhận xét sự lý, toàn nhờ công ơn của thầy bạn đã luôn luôn dạy bảo dắt dìu.

C. ÂN QUỐC-GIA XÃ-HỘI

1. Trị An : Nhờ những vị chưởng quản việc nước, lo sửa sang nước nhà, mở-mang các công-nghệ, dẹp trừ những kẻ tham lam bóc lột, đem lại thái-bình thạnh-trị cho dân chúng.

2. Giữ gìn biên-giới : Nhờ ơn chính-phủ lo bảo toàn biên-giới không cho giặc cướp xâm lăng, nên dân chúng mới được an toàn.

3. Cơm áo : Ta có cơm ăn áo mặc, toàn nhờ công ơn của người nông-phu, kẻ dệt vải...

4. Thuốc thang : Các lương-y hảo dược giúp chúng ta thoát khỏi đau ốm được sống lành mạnh vui vẻ.

5. Súc sanh : Trâu kéo cày, ngựa kéo xe đều là công ơn thay thế sự mệt nhọc chúng ta.

D. ÂN TAM-BẢO

1. Ân Phật-bảo

   a) Xã quốc, thành thê tử : Vì muốn cứu độ chúng-sanh, nên đức Phật bỏ tất cả quốc thành, bửu vị, thê tử, quyến thuộc để xuất-gia tìm đạo.

   b) Sáu năm khổ hạnh : Vì muốn chứng chơn-lý để giải thoát chúng-sanh, nên Ngài đã quên đói rét, tu khổ-hạnh sáu năm trời. Rồi Ngài lại ngồi tham thuyền 49 ngày dưới gốc cây Tát-ba-la để thành đạo cứu độ chúng-sanh.

   c) Thuyết-pháp giáo-hóa : Trong 49 năm, Ngài không quản những nỗi gian lao khổ nhọc đi khắp đó đây, để thuyết pháp giáo-hóa chúng-sanh, tùy theo hoàn cảnh, tùy theo căn cơ mà dạy-dỗ, dẫn dắt chúng-sanh, để chánh pháp được lưu truyền muôn thuở.

2. Ân Pháp-bảo :

   a) Mở đường giải-thoát : Nhờ pháp-bảo, chúng ta mới biết đường lối tu hành, thoát ly sanh tử, chứng cảnh giới thanh tịnh an vui.

   b) Giản trạch tà chánh : Nhờ pháp-bảo, chúng ta nhận rõ được sự lý trong vũ-trụ, phân biệt được các pháp tà chánh.

   c) Diệt ác hưng thiện : Pháp-bảo có công năng dẹp trừ những ác pháp, bồi đắp, phát khởi các thiện pháp.

3. Ân Tăng bảo :

   a) Duy trì chánh pháp : Các vị xuất-gia tu hành, phiên dịch, diễn giảng ba Tạng giáo-điển, khiến Phật-pháp thường còn không mất.

   b) Thay Phật thuyết pháp : Sau khi Ðức Phật nhập diệt, các vị Tăng-già chịu lời phúc chúc của đức Phật, đem đạo mầu giáo hóa khắp nơi.

   c) Truyền trao giáo pháp : Các vị tại gia cư sĩ muốn phát tâm cầu đạo giải thoát, đều nhờ các vị Tăng già truyền trao giới pháp nêu gương tu hành.

III. PHƯƠNG TIỆN ÐỀN TRẢ BỐN ÂN

a. Cách Báo Ân Cha Mẹ:

1. Hiếu hạnh: Cung kính, vâng lời hết lòng phụng sự cha mẹ.
2. Tôn trọng danh dự: Không làm phiền lòng cha mẹ bằng cách làm mất danh dự của gia tộc, mất tư cách con người.
3. Hiển danh cha mẹ: Tự mình tài đức hơn người thì cha mẹ được thơm lây, lưu tiếng nghìn thu.
4. Khuyến hóa: Khuyến khích cha mẹ cải tà quy chánh, quy y Tam Bảo, thực hành Phập Pháp. Như gương của Ngài Mục-Kiền-Liên cứu mẹ ra khỏi ngạ quỷ, như Ðức Phật Thích-Ca sau khi thành Phật lên cõi trời Ðạo-lợi giáo hóa cho mẫu hậu và về thành Ca-Tỳ-La-Vệ giáo hóa cho phụ vương.

b. Cách Báo Ân Thầy Bạn:

1. Siêng năng học tập: Ðể khỏi phụ lòng dạy dỗ dắt dẫn của thầy bạn.
2. Cung kính lễ độ: Hết lòng cung kính thầy, thương mến chân thành với bạn.
3. Thực hành: Sống đúng theo lời thầy bạn dạy bảo khuyên nhủ.
4. Khuyến hóa: Khuyến hóa thầy bạn sống đúng theo lời Phật dạy.

c. Cách Báo Ân Quốc Gia Xã Hội:

1. Tròn bổn phận: Sống đúng theo quốc chế, biết đoàn kết, biết làm tròn hết bổn phận của mình.
2. Phát triển văn hóa: Làm cho nền văn hóa nước nhà được dồi dào, nâng cao trình độ của dạn chúng, phát huy đạo đức đưa dân chúng đến con đường chân thiện mỹ.
3. Kinh doanh thương nghiệp: Kinh doanh buôn bán để nâng cao đời sống xã hội.
4. Sống giản dị: Không quá tham cầu về vật chất, sống đời sống giản dị vừa phải trong sự ăn mặc.
5. Tương thân tương ái: Thương yêu cứu giúp tất cả người và vật.

d. Cách Báo Ân Phật Pháp Tăng:

1. Học và hành lời Phật dạy: Nghiên cứu học tập kinh điển Phật dạy, tập sống đúng theo như lời đức Phật dạy.
2. Hộ trì Phật pháp: Tổ chức các cơ quan Phật giáo thành tâm ủng hộ Phật pháp và làm các Phật sự.
3. Cung kính cúng dường: Trọn đời quy ngưỡng Phật Pháp Tăng, cung kính cúng dường các vị tu hành giới thanh tịnh.

IV. KẾT LUẬN:

Không luận người sang kẻ hèn, đã sống ở đời tức phải biết bốn ân và tìm tất cả phương tiện để trả. Riêng đối với người Phật tử, được nhận rõ công ơn của chúng sanh, của Phật Pháp Tăng nên cần phải luôn luôn cố gắng đền đáp bốn ân. Và muốn vậy, người Phật tử phải nhận rõ rằng, chỉ có sống đúng theo lời Phật dạy, và khuyến hóa mọi người, mọi loài đều sống theo lời Phật dạy, là cách đền ơn trả nghĩa quý hóa thiết thực nhất, và đúng với bản nguyện của chư Phật và các vị Bồ tát.